Interlandelijke adoptie: 

Nieuw realisme in een dalende trend

Met het adagium “Al red je er maar één” verwierf schrijver Jan de Hartog ten tijde van de nasleep van de oorlogen in Zuidoost-Azië begin jaren ’70 grote bekendheid[2]. In de jaren ’70 en ’80 werden niet alleen vanuit Zuid-Korea, maar ook uit Sri Lanka, Bangladesh en andere landen kinderen geadopteerd. Altruïsme vormde een belangrijke drijfveer voor aspirant ouders om een kind te adopteren. Critici willen vooral afrekenen met deze roze adoptiewolk[3],[4]. SiG wil benadrukken dat tijden zijn veranderd: Internationale wetgeving zoals het Haagse Adoptieverdrag zorgen voor strengere controles op procedures[5]. Er is een verschuiving van jonge gezonde kinderen naar relatief meer kinderen met een special need. Sinds jaren volgen aspirant ouders voorafgaand aan de adoptie een verplichte voorlichtingscursus. Het aantal interlandelijke adopties is significant gedaald[6]. Kortom het is gevaarlijk de hedendaagse adoptiepraktijk in één lijn te trekken met de jaren ’70 en ’80.

Aanbeveling

• Het standpunt van heer Dijkhoff in zijn brief van 31 januari 2017 overnemen, namelijk om interlandelijke adoptie naar Nederland niet stop te zetten.

Niet per definitie kinderhandel

Er zijn grote verschillen in de mate van een kloppend en volledig dossier. Zo is het adoptiedossier van vondelingen per definitie incompleet. Adoptiedossiers lopen uiteen van relatief kleine onjuistheden zoals een biologische geboortedatum dat (enkele dagen) verschilt met de juridisch geboortedatum of namen die spelfouten bevatten. In sterkere mate met een onjuist beeld van de familiesamenstelling. Tot de meest schrijnende categorie waarbij sprake is van kinderhandel namelijk de verkoop van kinderen[7]. SiG vindt dat er met grote voorzichtig moet worden geoordeeld over een niet kloppend dossier.

Aanbeveling

• In het voorgestelde normenkader van de heer Dijkhoff, zien wij graag meer duidelijkheid over definities van een kloppend dossier.

• Vergroot de ruimte van de afstandsouders (zover mogelijk) om inspraak te hebben bij de plaatsing van het kind in een adoptiegezin. Dit zien wij graag terug in het normenkader.

Keuzevrijheid om te willen weten

Een zoektocht starten naar de biologische familie of het maken van een rootsreis zien wij dat als eigen keuze van een geadopteerde. Daarom vinden wij het geen taak van de Nederlandse overheid om de kosten van een rootsreis of DNA-kit op zich te dragen. SiG wil benadrukken de ruime meerderheid van de interlandelijk geadopteerden niet op zoek gaat[8],[9]. Wel is groot deel terug geweest naar het herkomstland om het te leren kennen.

Onze ervaring is dat die zoekbehoefte veelal een levensfase duurt en niet een heel leven lang. SiG erkent dat (volwassen) interlandelijk geadopteerden die wel op zoek gaan naar hun biologische familie soms op pijnlijke ontdekkingen stuiten. Namelijk een geschiedenis die soms totaal anders is dan op (al jaren) papier staat of verteld is door de adoptieouders. Er achter komen dat je slachtoffer bent van kinderhandel kan hard aankomen en zorgen voor verwarring, boosheid en verdriet[10]. 

Aanbeveling

• Wij zijn groot voorstander van een bijsluiter[11] bij een adoptiedossier met een mededeling dat de inhoud mogelijk geen weerspiegeling is van de werkelijkheid.

• Onderzoek of er behoefte is aan psychische hulp voor interlandelijk (volwassen) geadopteerden die slachtoffer zijn (geworden) van kinderhandel.

• Verruim de bewaartermijn van het schaduw adoptiedossier van 30 naar 100 jaar in digitale vorm. Dit zien wij graag wettelijk (in de WOBKA) vastgelegd.

Adoptie, bewezen kinder-beschermings-maatregel

Uit evidence based wetenschappelijk onderzoek blijkt dat kinderen die opgroeien in een permanente gezinssituatie ten opzichte van kinderen die opgroeien in kindertehuizen grote inhaalslagen maken in hun ontwikkeling[12]. In lijn met het Haagse Verdrag prefereren wij daarom (interlandelijke) adoptie boven langdurige pleegzorg[13] of langdurige opvang in een kindertehuis[14],[15]. Ook biedt adoptie kinderen met vroeg traumatische ervaringen (zelfs voor hun geboorte) juist herstelkansen. Velen zijn inmiddels volwassen en zijn tenminste even tevreden over hun leven als niet-geadopteerde Nederlanders[16]. 

Aanbeveling

• In het normenkader zien wij de volgorde van subsidiariteit graag terug zoals in het Haagse Verdrag. Ook duidelijke criteria wanneer pleegzorg als tijdelijke kinderbeschermingsmaategel past boven de permanente oplossing in de vorm van adoptie.

• Lering trekken uit de effecten van adoptie ten aanzien van pleegzorg vanwege het grote aantal beëindigingen van pleegzorgplaatsingen.